7 Haziran seçimlerinin ardından bir iki yazıyla Mersin değerlendirmesi yapmak istiyorum…
Mersin'de bazıları için sürpriz olsa da benim açımdan doğal ve yıllar önce olması gereken bir süreç yaşandı:
2011' de barış süreci heyecanıyla AKP' ye giden muhafazakâr Kürtler asli mecralarına dönüp bu kez HDP' ye oy verdi.
Örnek mi? Toroslar…
2011 genel seçimlerinde AK Parti Toroslar oyu %35,5 iken 2015 genel seçimlerinde aynı Toroslar' da AKP oyu %28'e düşmüş.
Aradaki fark 7,5 puan.
2011’ de %23 olan Toroslar CHP oyu 21'e gerilemiş.
Peki, aynı Toroslar’ da HDP oyları ne olmuş? %14' ten 25'e çıkmış..
Geçmiş seçimlerdeki oy oranlarını bilmeden sadece sonuçlara odaklanan çoğu insan 2009 ve 2014 belediye seçimlerini Toroslar' da açık ara alan MHP'nin nasıl olup ta 2015 genel seçimlerinde AKP ve HDP gerisine düşerek üçüncü parti olduğunu anlamaya çalışıyor.
Sadece sokaktaki sade vatandaşın değil, Medyada eli kalem tutan bazı zatların bile bu konuda eleştirilerini, komplo teorisi kokan yorumlarını son sonuçlar ertesinde yeniden görmeye başladım.
MHP parti olarak Toroslar' ı bugün değil 2010 referandumu ardından yapılan 2011 genel seçimlerinde kaybetmişti zaten. 2009 belediye seçimlerinde %36 alan MHP, 2011 genel seçimlerinde aynı Toroslar' da oyunu %23'e düşürmüş ve %35,5 alan AK Partinin ardından %23 ile ve aynı oranı yakalayan CHP eşliğinde iki ve üçüncü sıraları kardeş payı paylaşmışlardı.
2014 yerel seçimlerinde aynı Toroslar; AKP’nin kaybettiği 8 ve CHP'nin kaybettiği 7 puanın 13 puanı sayesinde %36 ile MHP' li Hamit Tuna' yı seçti. Peki genel seçimlerde AK Partiye yönelen Toroslar seçmeni genel seçimlerde MHP’ den esirgediği oyu nasıl oluyor da yerel seçimlerde MHP adayına veriyor?
Nedeni aslında basit… Hamit Tuna genel seçimlerin aksine kazanamayacağını anlayan CHP ve AKP milliyetçi damarlarından besleniyor. Örneğin genel seçimlerde AK Partiye oy veren muhafazakar taban iş yerel seçimlere gelince tıpkı kazanmayacağını gören CHP seçmeninin yaptığı gibi “kerhen de” olsa kendi parti adayını bırakıp kazanma olasılığı en yüksek olan ikinci tercihe yöneliyor.
İşte Toroslar seçmeni artık geleneksel hale gelen yerel ve genel seçim tercihini bir kez daha sandığa yansıtmış.
2011 seçimlerinde olduğu gibi 7 haziran akşamı açılan sandıklardan anlıyoruz ki, MHP' den bir kez daha kopmuş. Kopmuş kopmaya da bu kez kopan oylar 2011’ deki yönelime benzer şekilde AK Partiye gitmemiş. Yerelde emanet olarak Tuna’ ya verilen ama genel seçimde AK Partiye yönelen muhafazakâr Kürt seçmen 7 Haziran’ da ilk kez farklı tepki gösteriyor ve daha önce oy verdiği AK Parti yerine HDP’ ye yöneliyor.
Aslında Tablo çok açık…
Biraz matematik biraz siyaset sosyolojisi bilen biri kimisine sürpriz gibi gelen sonucu rahatlıkla anlar ve yorumlar.
Yenişehir' de de benzer tabloyu görüyoruz 7 Haziran genel seçiminde.
2011 seçimlerinde %25 alan AKP bu kez %19'a düşerken CHP de AK Partiyi yalnız bırakmamış. Ve CHP’ nin kale diye nitelendirdiği Yenişehir' de 5 puan gerileyip %45’ ten 40’ düşmüş.
İki partinin kaybı tam 11 puan...
HDP ne yapmış Yenişehir' de? Cevabı bu 11 puan da gizli.
2011' de %10 olan oyunu %100' den fazla arttırıp %21'e çıkaran HDP, bu 11 puanı olduğu gibi hanesine yazarak %10’ dan %21’ e çıkmış… Kısaca Yenişehir’ de halen açık ara birinci olan ama tabanı erimekte olan CHP’ nin ardından ikinci sıraya tırmanan bir HDP gerçeği var karşımızda…
Yenişehir’ de tanık olduğumuz taban kaymasının Toroslar’ dan pek farkı yok. AKP' nin muhafazakâr Kürtleri ve CHP' nin kentli Alevileri bugüne kadar oy verdikleri geleneksel partilerini terk edip HDP' ye kaymışlar.
Sorulacak bir başka ve önemli soru da HDP' ye Mersin' de 2 MV yolunu açan bu oy kayması geçici mi kalıcı mı?
Bana kalırsa AKP' den kopan Kürt oyları bir daha kolay kolay geri dönmez.
Kentli Aleviler derseniz?
Onu bir başka yazıda ele alacağım…
Not: Üzerinde durulması gereken bir başka tartışma ise; 4 Milletvekili çıkaramadıkları için moral bozukluğu yaşayan CHP’ lilerin birbirlerini suçlayarak “biraz daha gayret etsek, 4. Vekillik rahat kazanılırdı” değerlendirmesinin içi boş bir algıdan ibaret olduğu gerçeği…
Ona da kısaca değineyim:
Mersin’ de en yüksek oyu alsa da CHP' nin Mersin'de 4. MV' liğini kazanması için 7 Haziranda aldığı 298 bin oyu en az 340 bine çıkarması gerekiyordu. 340 bin oy alması halinde de o milletvekilliğini HDP' den değil MHP' den alacaktı ve CHP 4, AKP 3, HDP ve MHP 2 MV kazanmış olacaktı. 2011’ de bir daha zor yakalayacağı %32 oranını bugün elde etse 320 bin oy alabilecek CHP %34-35 oranına denk gelen 340 bin oyu alabilir miydi?
“Aslan sosyal demokratların” Mersin’ de böyle bir potansiyel oy deposu var mıydı?
Rakamlar ete kemiğe büründüğünde sorunun cevabını herkes biliyor da, mesele o soruya cevabı ararken at gözlüklerini çıkarıp gerçeği doğru okumaktı.
Bu okumaya sadece CHP’ nin değil, sanırım AKP ve MHP’nin de ihtiyacı var…
Toroslar ilçesi seçimler itibariyle oy dağılımı:
AKP CHP HDP MHP
2009 yerel 23 19 18 36
2011 MV 35,5 23 14 23
2014 yerel 27 16 18 36
2015 MV 28 21 25 24
Yenişehir ilçesi oy dağılımları (%)
AKP CHP HDP MHP
2009 yerel 19,5 40 12 21
2011 MV 25 45 10 17
2014 yerel 21 43 10 25
2015 MV 19 40 21 18
