Uşak Fen Lisesi’nde okuyan son sınıf öğrencileri, boyutu yılda 214 milyar liraya ulaşan gıda israfının önüne geçmek amacıyla, barkod sistemiyle buzdolabındaki gıdaların son kullanma tarihi ve ürünlerin stok takibini yapabilen ‘Lagom’ isimli cihaz geliştirdiler. Buzdolabına konulan barkod okuyucu cihaz sayesinde gıdaların son kullanma tarihleri yaklaştığında cep telefonuna bildirim gönderilecek. Lise son sınıf öğrencileri Nursena Mican, Zekiye Nur Şen ve Mehmet Fatih Çan ‘Sıfır Atık’ projesinden hareketle ürettikleri ‘Lagom’ adlı cihazla, Türkiye’de bir yılda 214 milyar liraya ulaşan gıda israf kaybını önlemeyi hedefliyor. Proje koordinatörü öğretmenleri Cüneyt Gökmen ile birlikte geliştirdikleri cihaz, buzdolabına konulan barkod okuyucu sayesinde gıdaların son kullanma tarihleri yaklaştığında cep telefonuna bildirim gönderiyor. Bunun yanı sıra ürünlerin stok takibini yapabilen cihaz, gıdaların son kullanma tarihleri yaklaştığında nasıl değerlendirilebileceği konusunda öneri sunuyor. Akıllı cihaz sayesinde buzdolabı içerisinde yer alan ürünlerin miktarının mobil uygulama üzerinde görünmesiyle, gereksiz ürün alınımı da engellenmiş oluyor. Tasarladıkları cihazın patentini almaya hazırlanan öğrenciler, projelerinin desteklenmesi halinde tüm dünyada israfı azaltmayı hedefliyor. Proje aşamasında öğrencilere rehberlik yapan, aynı zamanda proje koordinatörü Cüneyt Gökmen, “Öncelikle biz buraya geldiğimiz zaman öğrencilerimizle paylaştığımız nokta şu: Bir fikir, bir düşünce, taze nefes ve bir esinle bize gelin ki biz de onları beraber yeni bir şeylere dönüştürelim. Bakanlığımızın üzerinde çok durduğu bir alan vardı; ‘Teknofest çağrı.’ Bununla ilgili çalışmaya başladık. ‘Ne yapabiliriz’ diye düşündüğümüz zaman Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızın ve Emine Erdoğan’ın öncülüğünde, ‘Sıfır Atık’ projesi kapsamında bir çalışma yapılabileceğini düşündük. Projenin ilk çıkış noktasında bizim bir hayalimiz vardı. ‘Bir patent alınabilir mi’ daha sonrasında ‘Bu proje gerçekleştirilebilir mi’ diye. Gerçekleştirilebilirliğin olduğunu gördükten sonra Bakanlığımız tarafından takdir edilerek güzel bir noktaya ulaşıldı” diye konuştu. “Amacımız evsel israfı azaltmak” Proje fikir aşamasındayken göz ününde bulundurdukları noktanın gıda israfına çözüm bulmak olduğunun altını çizen Mehmet Fatih Çan ise, “Öncelikle biz bu projenin geliştirilme aşamasında gördüğümüz haberlerde, Türkiye’de yıllık gıda israfı miktarının 214 milyar lira olduğunu öğrendik. Bu gerçekten çok büyük bir rakam. Biz de bunun önüne nasıl geçebiliriz diye düşündük ve Türkiye’deki evsel israfı azaltmak amacıyla cihaz geliştirdik” diye belirtti. “Farkındalık oluşturmaya başlıyoruz” Alanında ilk olma özelliği taşıyan projeleri sayesinde farkındalık oluşturduklarını kaydeden Zekiye Nur Şen de, “Bu projeyi oluşturmamızdaki en büyük etken gördüğümüz haberler ve geçtiğimiz senenin ‘Sıfır Atık Yılı’ ilan edilmesi oldu. Biz bundan yola çıkarak aslında bireyin kendi evinde yaptığı israfı minimum düzeye indirmeyi amaçlayan bir mobil uygulama ve buzdolabının üzerine monte edilecek şekilde bir cihaz geliştirdik. Bu şekilde insanlarda bir farkındalık oluşturmaya başlıyoruz” şeklinde konuştu. “Ne az, ne çok” Nursena Mican projelerinin adını koyarken İsveç kökenli bir kelimeden esinlendiklerini belirterek, “Projemizin ismi ‘Lagom’. Kelime anlamı ne az ne çok demek. Biz de bundan yola çıkarak buzdolabı üzerine entegre bir sistem geliştirdik ve ‘Lagom’ adını verdik. Cihaz telefon ile birlikte eşgüdümlü olarak çalışıyor. Aldığımız ürünlerin barkodunu okuttuktan sonra bilgileri buzdolabı ve telefona işleniyor. Aldığımız ürünlerin stok takibini yapabiliyoruz. Aynı şekilde bu ürünler son kullanma tarihlerine göre sıralanıyorlar. Son kullanma tarihi yaklaşan ürünler telefonumuza bildirim olarak geliyor. Bir de son kullanma tarihi bildirim olarak gelen ürünler bize acil yemek önerisi şeklinde bildirim geliyor. Örneğin ‘Yumurtan azaldı, yumurtanla şunu yapabilirsin’ gibi” dedi.