Osmanlı Devleti'nde kadınların, toplumsal aktivitelerde bulunması hoş karşılanmaz, hatta çoğu zaman yasaklarla kontrol altına alınırdı.
Peki Osmanlı Devleti'nde yaşayan bu kadınların sosyal yaşantıları ve kültürleri nasıldı?
Gönül İşleri - Üst tabakadan ailelerin kız ve erkek çocukları için aynı toplumsal çevreden "kısmet"le tanışmak zor bir işken, köylü ve göçebe gençler en azından tarla ve bahçelerde çalışırken birbirlerini görebiliyorlardı.
Kentte yaşayan "küçük insanlar"ın da belli olanakları vardı.
Dönemin İngiliz elçisi Edward Wortley Montagu'nun eşi Lady Mary Wortley Montagu (1689-1762), kocasının elçilik görevi sırasında İstanbul'da yaşamış ve burada yazdığı mektuplar ölümünden sonra derlenerek kitap haline getirilmiş.
Evli Kadınlar - Osmanlı toplumunda hiç evlenmeden ömrünü sonlandıran insan pek olmazdı. Evliliği aileler hazırlardı.
Osmanlı'da erkeklerin istemedikleri biriyle evlendirmeye zorlandıklarında kaçabilme şansları vardı.
Bu kitap, dönemin Osmanlı toplumunu anlatması bakımından büyük önem taşıyor. İşte bu mektuplarda Montagu'nün aktardığı birtakım aşk simgeleri var:
Bir kese içinde inci = Güzeller arasında bir incisin. Saç teli = Başımın üzerinde yerin var. Karanfil: Sen bir karanfilsin, ama geçip gidiyorsun
Ama bu simgelerin tam olarak hangi çevrelerde kullandığı ve gerçek olup olmadıkları kesin olarak bilinmiyor. Çünkü Lady Montagu'ye bu bilgileri veren İstanbul'daki kadın dostlarının bunları bohçacı kadınlardan öğrenmiş ve Montagu'ye de onu memnun etmek için anlatmış olabilecekleri düşünülüyor.
Öte yandan Topkapı Sarayı'nda düzenli aşk mektuplarının bulunduğu da bir gerçek. Bunların en ünlüleri Hürrem Sultan'ın Kanuni'ye yazdırdığı mektuplar.
Yalnız bunların iki kişi arasında kalan mektuplar olmadığını hatırlatalım. Hürrem ilk başta Osmanlıca bilmediği için bunları haremden başka bir kadına yazdırmış olmalı.
Oysa kadı sicillerinden görebildiğimiz kadarıyla kaçmayı kabul etmiş çok az kadın vardır.
Bununla birlikte kadınların bazen, evlendirildikleri zaman reşit olmadıklarını iddia ederek boşanmak istedikleri de bilinir.
Şeriata göre Müslüman bir erkeğin gayrimüslim bir kadınla evlenmesi serbestken, bunun tersi yasaktı.