İçişleri Bakanlığınca, 81 il valiliğine, 23, 24, 25 ve 26 Nisan'da uygulanacak sokağa çıkma kısıtlamasıyla ilgili genelge gönderildi. Genelgede, koronavirüs salgınının görüldüğü andan itibaren, Sağlık Bakanlığı ve Bilim Kurulunun önerileri, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatları doğrultusunda, salgının/bulaşının toplum sağlığı ve kamu düzeni açısından oluşturduğu riski yönetme, sosyal izolasyonu temin, sosyal mesafeyi koruma ve yayılım hızını kontrol altında tutma amacıyla bir çok tedbir kararının alınarak uygulamaya geçirildiği hatırlatıldı. Genelge ile 22 Nisan saat 24.00 ile 26 Nisan saat 24.00 arasında istisnalar hariç Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Muğla, Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon ve Van ile Zonguldak il sınırları içinde bulunan tüm vatandaşların sokağa çıkmaları kısıtlandı. 21 VE 22 NİSAN'DA MARKET VE BAKKALLARIN ÇALIŞMA SAATLERİ DEĞİŞTİ Uygulamanın günlük hayata etkisini en az düzeyde tutmak amacıyla, ramazanın başlayacak olması nedeniyle 21 Nisan Salı ve 22 Nisan Çarşamba günleri market ve bakkalların çalışma saatleri 08.00-23.00 olarak belirlendi. Sokağa çıkma kısıtlamasının olduğu 23 Nisan Perşembe ve 24 Nisan Cuma günleri marketler ve bakkallar 09.00-14.00 saatleri arasında faaliyet gösterebilecek. Bu kapsamda vatandaşlar (65 yaş ve üzeri ile 20 yaş ve altında bulunanlar hariç) zorunlu ihtiyaçlarının karşılanması ile sınırlı olmak ve araç kullanmamak şartıyla (engelliler hariç) ikametlerine en yakın market ve bakkallara gidip gelebilecek. Aynı saatler arasında marketler ve bakkallar evlere/adrese servis şeklinde de satış yapabilecek. HAFTA SONU MARKET VE BAKKALLAR KAPALI OLACAK 25 Nisan Cumartesi ve 26 Nisan Pazar günleri marketler ve bakkallar kapalı olacak. Sokağa çıkma kısıtlamalarının olduğu günlerde, ekmek üretiminin yapıldığı fırın ve unlu mamul ruhsatlı iş yerleri ile bu iş yerlerinin sadece ekmek satan bayileri, ayrıca tatlı üretiminin yapıldığı/satıldığı iş yerleri açık olacak. 23 Nisan Perşembe ve 24 Nisan Cuma günleri vatandaşların dışarı çıkamadığı saatler ile 25 Nisan Cumartesi ve 26 Nisan Pazar günleri, tatlı satış amaçlı iş yerleri, sadece evlere/adrese servis şeklinde satış yapabilecek. Ramazan ayı nedeniyle, sokağa çıkma kısıtlamasının olacağı günlerde sadece evlere paket servis şeklinde olmak üzere lokanta ve restoran tarzı iş yerleri, ilaç, tıbbi cihaz, tıbbi maske ve dezenfektan üretimi, nakliyesi ve satışına ilişkin faaliyetleri yürüten iş yerleri, kamu ve özel sağlık kurum ve kuruluşları, eczaneler, veteriner klinikleri ve hayvan hastaneleri, zorunlu kamu hizmetlerinin sürdürülmesi için gerekli kamu kurum ve kuruluşları ile işletmeler (havalimanları, limanlar, sınır kapıları, gümrükler, karayolları, huzurevleri, yaşlı bakım evleri, rehabilitasyon merkezleri, Acil Çağrı Merkezleri, AFAD Birimleri, Vefa Sosyal Destek Birimleri, Göç İdaresi, PTT ve benzeri), valilikler/kaymakamlıklar tarafından yerleşim merkezleri için her 50 bin nüfusa 1 ve il sınırları içinden geçen şehirler arası karayolu ve varsa otoyol üzerinde her 50 kilometre için 1 olmak üzere, belirlenecek sayıda akaryakıt istasyonu ve lastik tamircisi (bu madde kapsamında açık olacak akaryakıt istasyonları ile lastik tamircileri kura yöntemi ile belirlenecek ve nöbetçi akaryakıt istasyonlarının marketleri açık olacak) faaliyet gösterebilecek. Doğal gaz, elektrik, petrol sektöründe stratejik olarak faaliyet yürüten büyük tesis ve işletmeler (rafineri ve petrokimya tesisleri ile termik ve doğalgaz çevrim santralleri gibi), su, gazete ve mutfak tüpü dağıtım şirketleri, hayvan barınakları, hayvan çiftlikleri ve hayvan bakım merkezleri, sağlık hizmetlerinin kapasitesini arttırmaya yönelik acil inşaat, donanım benzeri faaliyetleri yürüten işletme/firmalar, bulunduğu yerin il/ilçe Hıfzıssıhha Kurulu tarafından izin verilmesi şartı ile makarna, un ve unlu mamüller, süt, et, balık üretimi gibi gıda maddelerinin üretiminin yapıldığı tesisler ve kağıt, kolonya üretimi başta olmak üzere hijyen malzemeleri ile bu malzemelerin üretimi için ihtiyaç duyulacak ham maddelerin üretiminin yapıldığı tesisler çalışmalarını sürdürecek. Yurt içi ve dışı taşımacılık (ihracat/ithalat/transit geçişler dahil) ve lojistiğini yapan firmalar, oteller ve konaklama yerleri, gıda, temizlik ve ilaç gibi sektörlere ambalaj sağlayan üretim tesisleri, çalışanları inşaat/maden alanında bulunan şantiyede konaklayarak yapımı veya çalışması devam eden büyük inşaatlar ile madenler (bu madde kapsamında inşaat ve konaklama aynı şantiye alanı içinde ise izin verilecek, başka bir yerden çalışanların gelmesine ve şantiyede kalanların başka bir yere gitmelerine izin verilmeyecek, çalışma alanı sadece inşaat alanı/maden sahaları ile sınırlı tutulacak) Gazete, radyo ve televizyon kuruluşları ile gazete basım matbaaları, daha önceden sözleşmeye/taahhüde bağlanmış ve belirlenen süre içerisinde yetiştirilmesi gereken ihracata konu mal, malzeme, ürün, araç-gereç üreten iş yerleri ve tesisler (istisna olarak mevcut zorunluluklarını ispatlamaları ve anılan şartlara uymaları kaydıyla) sokağa çıkma kısıtlaması/yasaklamasının olduğu 23- 24 Nisan günleri sebze-meyve halleri faaliyet gösterebilecek. İSTİSNA KAPSAMINDAKİ VATANDAŞLAR Açık olacak iş yeri, işletme ve kurumlarda yönetici, görevli veya çalışanlar, 23 Nisan günü ile sınırlı olmak üzere TBMM çalışanları, kamu düzeni ve güvenliğinin sağlanmasında görevli olanlar (özel güvenlik görevlileri dahil), Acil Çağrı Merkezleri, AFAD, Kızılay ve Vefa Sosyal Destek Birimleri'nde görev alanlar, cenaze defin işlemlerinde görevli olanlar (din görevlileri, hastane ve belediye görevlileri) ile birinci derece yakınlarının cenazelerine katılacak olanlar, elektrik, su, doğal gaz, telekomünikasyon ve benzeri kesintiye uğramaması gereken iletim ve altyapı sistemlerinin sürdürülmesi ve arızalarının giderilmesinde görevli olanlar, ürün ve/veya malzemelerin nakliyesinde ya da lojistiğinde (kargo dahil), yurt içi ve yurt dışı taşımacılık, depolama ve ilgili faaliyetler kapsamında görevli olanlar, yaşlı bakımevi, huzurevi, rehabilitasyon merkezleri, çocuk evleri vb. sosyal koruma/bakım merkezleri çalışanları, otizm, ağır mental retardasyon, down sendromu gibi "özel gereksinimi" olanlar ile bunların veli/vasi veya refakatçileri, demir-çelik, cam, ferrokrom benzeri sektörlerde faaliyet yürüten iş yerlerinin yüksek dereceli maden/cevher eritme fırınları ile soğuk hava depoları gibi zorunlu olarak çalıştırılması gereken bölümlerinde görevli olanlar istisna kapsamında bulunacak. Ayrıca bankalar başta olmak üzere yurt çapında yaygın hizmet ağı olan kurum, kuruluş ve işletmelerin bilgi işlem merkezlerinin çalışanları (asgari sayıda olmak kaydıyla), bozulma riski bulunan bitkisel ve hayvansal ürünlerin üretimi, işlenmesi, pazarlanması ve nakliyesinde çalışanlar, küçükbaş-büyükbaş hayvanları otlatanlar, arıcılık faaliyetini yürütenler, sokak hayvanlarını besleyecek kişiler ile ikametinin önü ile sınırlı olmak kaydıyla evcil hayvanlarının zorunlu ihtiyacını karşılamak üzere dışarı çıkacaklar, veteriner hekimler, ekmek dağıtımı ile marketler ve bakkalların evlere servis hizmetinde görevli olanlar, zorunlu sağlık randevusu olanlar (Kızılay'a yapılacak kan ve plazma bağışları dahil), yurt, pansiyon, şantiye benzeri toplu yerlerde kalanların gereksinim duyacağı temel ihtiyaçların karşılanmasında görevli olanlar, iş sağlığı ve güvenliği nedeniyle iş yerlerinden ayrılmaları riskli olan çalışanlar (iş yeri hekimi vb.), servis hizmeti vermek üzere dışarıda olduklarını belgelemek şartı ile teknik servis çalışanları, tarımsal üretimin devamlılığı için gerekli olan ekim-dikim, sulama-ilaçlama gibi faaliyetler kapsamında bölgesel özelliklere göre İl/İlçe Hıfzıssıhha Kurullarınca izin verilenler, belediyelerin toplu taşıma, temizlik, katı atık, su ve kanalizasyon, ilaçlama, itfaiye ve mezarlık hizmetlerini yürütmek üzere hafta sonu çalışacak personel, sokağa çıkma kısıtlaması/yasaklamasının olduğu 23-24 Nisan günleri 06.00-09.00 saatleri arasında marketler ve bakkallar ve 26 Nisan günü saat 18.00'den sonra geçerli olmak üzere tedarik zincirinin aksamaması amacıyla marketler ve sebze-meyve hallerine mal, malzeme ve ürünlerin nakli, depolanması, mal kabulü ve satışa hazırlanması aşamasında görevli olanlar (bu madde kapsamında hiçbir şekilde mal, malzeme ve ürün satışı yapılamaz) istisna kapsamında bulunacak. Belirtilen istisnalar dışındaki tüm vatandaşların evlerinde kalması esas olacak. EKMEK DAĞITIMI PLANI YAPILACAK Seyahat izin belgeleri sokağa çıkma kısıtlaması/yasaklaması süresince geçerli olacak. Başta sağlık ve güvenlik olmak üzere kamu düzeninin tesisi amacıyla görevli olan kamu görevlilerinin şehir içi toplu ulaşımlarını teminen belediyelerce gerekli tedbirler alınacak. Ekmek dağıtımının düzenli olması amacıyla vali ve kaymakamların başkanlığında fırıncılar odası, yerel yönetim, emniyet ve jandarma temsilcilerinin katılımıyla oluşacak komisyon tarafından, her mahalle için muhtar görüşü de alınarak hızla il/ilçe ekmek dağıtım planı yapılacak. Bu planda il/ilçedeki ekmek üreten iş yerlerinin sorumlu oldukları dağıtım bölgeleri (mahalle/cadde/sokak ölçeğinde) ile her dağıtım bölgesi için görev yapacak araç listeleri belirlenecek. Bu şekilde yapılacak planlama dışında, sadece Vefa Sosyal Destek Birimleri ekmek dağıtımını gerçekleştirebilecek. KARARLARA UYMAYANLARA KANUNİ İŞLEM YAPILACAK Sokağa çıkma kısıtlaması/yasaklamasının olduğu 23- 24 Nisan günleri gazete dağıtımı/satışı, marketler ve bakkallar aracılığıyla gerçekleştirilecek. 25-26 Nisan günleri ise gazete dağıtımı, sadece gazete şirketlerinin ring halinde çalışacak kendi dağıtım araçları, tespit edilecek içme suyu dağıtım bayileri ve Vefa Sosyal Destek Birimleri aracılığıyla yapılacak. Genelge kapsamında makarna, un ve unlu mamüller, süt, et, balık üretimi gibi gıda maddelerinin üretiminin yapıldığı tesisler ve kağıt, kolonya üretimi başta olmak üzere hijyen malzemeleri ile bu malzemelerin üretimi için ihtiyaç duyulacak hammaddelerin üretiminin yapıldığı tesisler ile tarımsal üretimin devamlılığı için gerekli olan ekim-dikim, sulama-ilaçlama gibi faaliyetler kapsamındakilere yönelik kararlar, il/ilçe Hıfzıssıhha Kurullarınca en geç 22 Nisan Çarşamba günü saat 22.00'ye kadar alınacak. Bakanlık, söz konusu tedbirlere ilişkin valiler/kaymakamlar tarafından ilgili mevzuat uyarınca gerekli kararların hızla alınması, uygulamada herhangi bir aksaklığa meydan verilmemesi ve mağduriyetlere neden olunmamasını istedi. Alınan kararlara uymayan vatandaşlara Umumi Hıfzıssıhha Kanunu'nun 282'nci maddesi gereğince idari para cezası verilmesi başta olmak üzere aykırılığın durumuna göre Kanunun ilgili maddeleri gereğince işlem yapılacak, konusu suç teşkil eden davranışlara ilişkin Türk Ceza Kanunu'nun 195'inci maddesi kapsamında gerekli adli işlemler başlatılacak.