Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Türkiye’den göç eden Ermenilerin Lübnan’da kurduğu küçük Anadolu’yu anlatan Halil Özşavlı’nın kaleme aldığı “Önce İsyan Sonra Göç ve İskân” adlı eser, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumuna bağlı Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı yayınları arasındaki yerini aldı.

Cafer Ulu tarafından kaleme alınan “Türkiye Cumhuriyeti’nde Ermeniler”, Bülent Bakar’ın kaleme aldığı “Ermeni Tehciri” ve Mehmet Saray’ın yazmış olduğu “Atatürk’ün Konuşma ve Yazışmalarında Ermeni Sorunu” ile beraber “Önce İsyan Sonra Göç ve İskân”, Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı tarafından “Ermeni meselesi” ve “Ermeniler” hakkında yayımlanan eserlerden biri oldu. Eserde günümüz Ermeni diasporaları içinde Ermeniliği en fazla muhafaza edebilmiş Ermeni cemaati olarak bilinen Lübnan Ermeni toplumu ele alındı. 1914-1939 yıllarını kapsayan dönemde başta Adana ve İskenderun civarı olmak üzere büyük bir çoğunluğu Anadolu’dan Lübnan’a göç eden Ermenilerin ele alındığı kitapta, daha önce Lübnan’a göç etmiş Ermenilere de değinildi.

1915 tehciri ve izleyen yıllarda gerçekleşen göçler ile Anadolu’yu terk eden Ermenilerin vardıkları Arap coğrafyasındaki yeni hayatlarını ele alması bakımından kitap bir ilk olma özelliğini taşıyor. Eserde Lübnan Ermenilerinin günümüzde Türkiye’ye karşı takındıkları tutuma ve Ermeni milliyetçiliğinin son derece ateşli savunucuları olmaları sebebiyle diğer Ermeni cemaatlerinden ayrılan bu topluluğun nasıl ve ne zaman oluştuğu sorularına değiniliyor. Eserde ayrıca fotoğraflarla okuyucunun tarihe tanıklık etmesi de sağlanıyor. Okuyucular, “Önce İsyan Sonra Göç ve İskân” eserine ve diğer eserlere Kurumun genel ağ sayfasından (http://www.atam.gov.tr/) ve satış bürolarından ulaşabilecek.
Kaynak: iha