“kimler geldi, kimler geçti” diye de başlamak mümkün…
92 yıla sığan tam 64 kabine…
Ortalama ömürleri 1,5 yılla sınırlı kalmış.
En fazla hükümeti kendi ifadesiyle “6 kez gidip 7 kez geri dönen” Demirel kurmuş, tabii Cumhuriyetin ilanından itibaren ölümüne kadar ülke siyasetine damgasını vuran ve tek parti dönemini de göz önüne aldığımızda tam 10 kez Başbakan koltuğuna oturan İnönü’ yü saymazsak…
En uzun ömürlü hükümet rekoru ise 4 yıl 5 aylık süreyle Erdoğan’ ın… 
Erdoğan’ı Meclisin 4 yıllığına oluştuğu 1965-69 arasında 4 yıl 7 gün boyunca hükümet olmayı sürdüren Demirel takip ediyor.
**
Gelelim Cumhuriyet boyunca Mersin’ in hükümetlerdeki temsiline…
Demokrat Partinin kurulduğu günden başlayarak gerçekten kalesi olan Mersin ne tek parti döneminde ne de durmadan desteklediği DP devrinde tek bir hükümete bile Bakan verememiş…
Hem de DP’ nin efsane isimlerinden Refik Koraltan ve Hüseyin Fırat’ ı 3 seçim boyunca meclise göndermesine rağmen…
Haksızlık etmeyelim Menderes Mersin’ den kimseyi Bakan yapmamış ama, rejimin 3. Önemli koltuğu sayılan TBMM Başkanlığı DP’ nin iktidara geldiği Mayıs 1950’ den darbeyle indirildiği Mayıs 1960’a kadar on yıl boyunca Mersin Milletvekili Refik Koraltan’ a emanet edilmiş.
Koraltan gerçekten bir efsane çünkü 1920’deki ilk Meclisten başlayarak 1935’e kadar 4 dönem Konya ve 1935-1957 arasındaki tam 7 dönem o zamanki adıyla İçel Milletvekili seçilmiş. (1935, 39, 42, 46, 50, 54, 57 seçimlerinde İçel’ den seçilen Koraltan 1960 darbesiyle yargılanıp idama mahkûm edilir. Yaşı göz önüne alınarak ölüm cezası müebbet hapse çevrilecek, 1966’ da çıkarılan afla serbest kalsa ve 1974’ te siyasi hakları iade edilse de bir daha siyasete bulaşmayacaktır)
Aynı dönemde Hüseyin Fırat’ ın da Demokrat Parti Genel İdare Kurul üyeliği yaptığını not edip gelelim Mersin’ in şeytanın bacağını kırdığı yani ilk Bakana kavuştuğu yıla…
**
1960 darbesinin ardından halk 15 Ekim 1961’ de Meclise İçel’ den göndereceği 7 Milletvekili için oy kullanır. Sonuç mu? DP’ nin mirasına konan Adalet Partisi 4, CHP ise 3 Milletvekili ile temsil eder. (DP %55 oranına tekabül eden 92 bin oy alırken CHP 67 bin oyla %41’de kalacaktır)
İşte o Meclis çatısı altında İnönü’ nün 25.12.1963-20.02.1965 tarihleri arasında görev yapan 10. Hükümetinde İmar ve İskan Bakanı olan Celalettin Uzer’ in yerine15.12.1964 günü İçel Milletvekili Cafer Tayyar Kutlay atanır. Siyasete girmeden önce DSİ’ de mühendislik yapan Kutlay 15.12.1964-20.02.1965 arasında 55 gün görev yapar. Görev süresi hükümetin ömrüyle sınırlıdır ama cumhuriyet döneminin ilk İçel (Mersin) bakanı olarak geçecektir tarihe…
Taa 1987’ ye kadar bir daha Bakan yüzü görmez Mersin…
1987’ de 2. Hükümetini kuran Özal İl ile hiç ilgisi olmamasına rağmen daha önce rakip MDP’ den Ankara Milletvekili olan Ali Bozer’ i Mersin birinci sırasından aday gösterir ve seçilip meclise giden Bozer 1987’ de Devlet Bakanı, 1989’da Başbakan yardımcısı olarak görev yapar.
Özal’ ın Cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından Başbakan olan Yıldırım Akbulut hükümetinde de önce Başbakan yardımcısı ardından Dış İşleri Bakanı olarak görev yapacaktır.
Not etmem de yarar var; tarihe “Türkiye’ nin AB başvurusunu yapan” olarak ta geçen Ali Bozer siyasete atılmadan önce AİHM ve Lahey Adalet divanı gibi evrensel hukukun en önemli iki kurumunda görev alan birikimli bir akademisyendir aynı zamanda…
Gelin görün ki, ne kısacık Bakanlık dönemiyle Kutlay, ne de Bozer’ in kente katkıları yoktur. Hatta Bozer’ in Milletvekilliği ve Bakanlık dönemine tanıklık eden biri olarak şu kadarını söyleyeyim; Bozer’ in Mersin’ e geldiğini bile pek hatırlamıyorum.
Bakan olmamasına rağmen Koraltan’ ın Mersinin yüz yıllık rüyası olan limana kavuşmasındaki çabaları göz önüne alındığında iki ismin de denizde bir damlalık katkısı yoktur…
Mersinin siyasi tarihini ele alacak olanların Cumhuriyet dönemini 1990’dan önce ve sonra diye ikiye ayırmasında yarar var diye düşünüyorum.
Nedenlerini örneklerle anlatacağım ama bir sonraki yazıda…